Yapay Zeka Kanun Teklifi Meclise Sunuldu
1. Giriş
Yapay Zeka Kanun Teklifi (“Kanun Teklifi”), 25.06.2024 tarihli ve 5984 numaralı Kanun Teklifi ile Türkiye Büyük Millet Meclisi (“TBMM”)‘ne sunulmuştur.
Yapay zeka teknolojilerinin hızla gelişmesi, kullanımını düzenlemek için kapsamlı yasal çerçeveler gerektirmektedir. İlgili Kanun Teklifinin amacı, yapay zeka teknolojilerinin güvenli, etik ve adil kullanılmasını ve gizlilik haklarının ihlal edilmemesini sağlamaktır. Aynı zamanda, bu düzenleme ile Türkiye’nin yapay zeka alanında uluslararası standartlarına uygun, rekabetçi ve yenilikçi bir ortam oluşturulmasına katkıda bulunacaktır. Böylece, yapay zeka teknolojilerinin topluma sağlayacağı faydalar en üst düzeye çıkarıacaktır.
2. Tanımlar
İlgili Kanun Teklifi ile birlikte tanımlar maddesine, uluslararası düzenlemelere uyum sağlamak amacıyla “yapay zeka”, “sağlayıcı”, “dağıtıcı/kullanıcı”, “ithalatçı”, “distribütör” ve yapay zeka operatörleri” tanımları getirilmiştir.
Söz konusu Kanun Teklifinde tanımlar kısmının açık ve net bir şekilde yapılmasının önemi, yasanın uygulanması ve anlaşılabilirliğini yükseltmek, yasal boşlukların ve yorum farklılıklarının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
3. Temel İlkeler
TBMM’ye sunulan Yapay Zeka Kanun Teklifinde yapay zeka sistemlerinin kullanımına ilişkin olarak aşağıda sayılmış olan ilkeler çerçevesinde topluma sağladığı faydaların artırılması ve potansiyel zararların en aza indirgenmesi benimsenmiştir.
a. Güvenlik
b. Şeffaflık
c. Adillik
d. Hesap Verilebilirlik
e. Gizlilik
4. Risk Yönetimi ve Değerlendirme
Dünyada hızla gelişerek yaygınlaşan Yapay Zeka Sistemlerinin getirebileceği risklerin belirlenerek yönetilmesi zorunlu hale gelmesinden dolayı sistemlerin geliştirilmesi ve kullanımı esnasında karşı karşıya kalınabilecek risklerin tespit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması için Kanun Teklifinde yüksek risk içeren yapay zeka sistemlerinin denetim makamları tarafından uygunluk değerlendirilmesine tabi tutulması öngörülmüştür.
5. Uygunluk ve Denetim
Kanun teklifinin gerekçesinde yapay zeka sistemlerinin güvenli, etik ve sorumlu bir şekilde yapay zeka operatörleri tarafından yasal çerçeveye uygun bir şekilde kullanılabilmesi adına etkin bir şekilde denetlenmesi öngörülmüştür. Belirlenen yetkiler şu şekildedir:
a. Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanım süreçlerini denetlemek,
b. Uygunluk değerlendirmeleri yapmak,
c. Yapay zeka operatörlerinden bilgi ve belge talep etmek,
d. İhlal durumunda yaptırım uygulamak şeklinde belirlenmiştir.
6. İhlal ve Yaptırımlar
Kanun Teklifinde yapay zeka operatörleri için para cezaları öngören düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre;
a. Yasaklanan yapay zeka uygulamaları için 35 milyon TL veya yıllık cironun %7’sine kadar,
b. Yükümlülüklerin ihlali için 15 milyon TL veya yıllık cironun %3’üne kadar,
c. Yanlış bilgi sağlanması durumunda 7,5 milyon TL veya yıllık cironun %1,5’ine kadar
Para cezası uygulaması öngörülmektedir.
7. Sonuç
Yapay zeka teknolojilerinin hızla gelişmesi, bu teknolojilerin düzenlenmesi için kapsamlı yasal çerçeveler gerektirmektedir. Söz konusu yeni düzenlemeyle, yapay zeka teknolojilerinin daha güvenli, adil ve şeffaf bir şekilde kullanılması hedeflenmektedir.
Bu çerçevede, sektörde faaliyet gösteren tüm tarafların belirlenen kurallara uyma zorunluluğu, yapay zeka sistemlerinin toplum üzerinde yaratabileceği olumsuz etkilerin en aza indirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Daha fazla bilgi almak için lütfen bizimle iletişime geçin.